Με πρωτοβουλία του Vouliwatch και του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών ΕΕΛΛΑΚ, η Inter Alia και άλλες 11 Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών απηύθυναν ανοιχτή επιστολή στον Υπουργό Επικρατείας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Κυριάκο Πιερρακάκη. Στην επιστολή ζητείται από τον Υπουργό να αναλάβει συγκεκριμένες ενέργειες για την προώθηση της ουσιαστικής συμμετοχής της Κοινωνίας των Πολιτών στην προετοιμασία του πέμπτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ανοιχτή Διακυβέρνηση.
Καθώς προχωρά η διαβούλευση για το πέμπτο Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ανοικτής Διακυβέρνησης (ΕΣΔ), επαναλαμβάνουμε τις ανησυχίες μας για την ποιότητα της Ανοιχτής Διακυβέρνησης στην Ελλάδα. Η κύρια πηγή ανησυχίας μας είναι η επίμονη απουσία ενός πολυμερούς φόρουμ για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Δράσης Ανοιχτής Διακυβέρνησης με ισότιμη συμμετοχή των δημόσιων φορέων και της κοινωνίας των πολιτών στη λήψη αποφάσεων.
Οι υπογράφοντες εκφράζουν τις ακόλουθες ανησυχίες σχετικά με τη διαδικασία και την ουσία του πέμπτου ΕΣΔ:
Καθυστέρηση και χρονικοί περιορισμοί: Αν και η ομάδα εργασίας συστάθηκε στις 10.8.2022, η πρόσκληση για ανοιχτή συμμετοχή στη διαδικασία συνδημιουργίας δημοσιεύτηκε στις 31.10.2022 με εξαιρετικά σφιχτό χρονοδιάγραμμα.
Παράλληλες μη ενιαίες διαδικασίες με διαφορετικά κριτήρια: Με απόφαση του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης τέθηκαν σε εφαρμογή δύο παράλληλες διαδικασίες συλλογής και διεκπεραίωσης προτάσεων για το ΕΣΔ. Μια διαδικασία για τους δημόσιους φορείς μέσω εγγράφων και επιστολών και άλλη μια για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών μέσω ειδικής ηλεκτρονικής φόρμας. Τα εξαντλητικά (ad hoc) κριτήρια που τίθενται για την αξιολόγηση των προτάσεων των ΚτΠ δεν αποτελούν καλή πρακτική. Αποθάρρυναν τη συμμετοχή των μελών, ενώ δεν ίσχυαν τα ίδια κριτήρια για την πρόσκληση υποβολής προτάσεων για δημόσιους φορείς.
Έλλειμμα φιλοδοξίας: Οι δεσμεύσεις του Υπουργείου αντικατοπτρίζουν παρεμβάσεις που έχουν ήδη προγραμματιστεί από τους οργανισμούς και αφορούν μόνο έμμεσα τις αξίες της Πλατφόρμας Ανοιχτής Διακυβέρνησης. Ακόμα κι αν υλοποιούνταν, δεν θα ήταν παρά μόνο μικρά βήματα με περιορισμένο αντίκτυπο. Για παράδειγμα, η πρόταση της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) να δημιουργήσει μια πλατφόρμα για καταγγελίες θα είχε μεγαλύτερο αντίκτυπο εάν συνοδευόταν από δέσμευση του Υπουργείου Δικαιοσύνης να επεκτείνει την προστασία των καταγγελιών για καταγγελίες που σχετίζονται με παραβιάσεις εθνικών νόμος. Επίσης, ενώ η ανάλυση της δέσμευσης της ΕΑΔ στην άσκηση πίεσης αναφέρει τον ρόλο των ανοιχτών δεδομένων και τη συμμετοχή των πολιτών με την αναφορά παράνομων δραστηριοτήτων, τα ορόσημα περιλαμβάνουν μόνο όσα έχουν ήδη νομοθετηθεί.
Σύγχυση μεταξύ «e» και «ανοιχτής» κυβέρνησης: Οι δεσμεύσεις του Τμήματος Ψηφιακής Διακυβέρνησης σχετίζονται με τη δημιουργία κοινοτήτων πρακτικής για Ψηφιακές Ικανότητες και το Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας. Και τα δύο αυτά ζητήματα σχετίζονται με τα ηλεκτρονικά, αλλά όχι – αυτόματα – με την Ανοιχτή Διακυβέρνηση.
Αγνόηση προτάσεων της Κοινωνίας των Πολιτών: Οι προτάσεις που καταθέτουν οι Οργανώσεις της ΚτΠ αγνοούνται διαχρονικά και συστηματικά. Όχι μόνο δεν υιοθετούνται ως βάση συζήτησης και περαιτέρω εξειδίκευσης για να βρουν το δρόμο ένταξης στο ΕΣΔ. Όχι μόνο δεν τους δίνεται ο χώρος να συνδυαστούν με άλλες προτάσεις των δημόσιων φορέων, αλλά ούτε καν, τυγχάνουν αιτιολογημένης απόκρισης.
Μετά το έργο του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό των Ελληνικών Δημοσίων Υπηρεσιών, είμαστε πεπεισμένοι ότι η σημερινή κατάσταση μπορεί να αντιστραφεί, εάν ο Υπουργός αποφασίσει να ενσταλάξει στην πολιτική Ανοιχτής Διακυβέρνησης την ίδια φιλοσοφία, βάζοντας στο επίκεντρο τους πολίτες.
Tέλος, κάνουμε τρείς συγκεκριμένες προτάσεις:
- Να δώσει το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης παράταση δύο μηνών για να καταστεί δυνατή η διαδικασία συν-δημιουργίας.
- Να πραγματοποιηθούν συναντήσεις μεταξύ των ΚτΠ και των δημόσιων φορέων, με σκοπό την ενσωμάτωση για να συμπεριληφθούν στο ΕΣΔ δεσμεύσεις οι οποίες θα έχουν πραγματικά σχεδιαστεί από κοινού, με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού.
- Να συμπεριληφθεί δέσμευση για τη δημιουργία ενός πολυμερούς φόρουμ στο πέμπτο ΕΣΔ, χρησιμοποιώντας τα εργαλεία του WeOpenGov.
Συνυπογράφουν οι:
Διαβάστε αναλυτικά την επιστολή:
*****
At the initiative of Vouliwatch and the Open Technologies Organisation EELLAK, Inter Alia and 11 other Civil Society Organisations addressed an open letter to Minister of State and Digital Governance, Mr. Kyriakos Pierrakakis. The letter asks the Minister to undertake specific actions to foster substantial participation of civil society in the preparation of the fifth National Plan Action for Open Government.
As the consultation on the fifth Open Government National Action Plan (NAP) progresses, we reiterate our concerns about the quality of Open Government in Greece. Our main source of concern is the persistent absence of a multilateral forum for planning and implementing the Open Government National Action Plan with equal participation of public bodies and civil society in decision-making.
The signatories express the following concerns regarding the process and the substance of the fifth NAP:
- Delay and time limitations: Although the working group was established on 10.8.2022, the call for open participation in the co-creation process was released on 31.10.2022 with an extremely tight timetable.
- Parallel, non-uniform procedures with different criteria: By decision of the Ministry of Digital Governance, two parallel procedures were put in place for the collection and processing of proposals for the NAP. A procedure for public bodies through documents and letters and another one for civil society organisations through a special electronic form. The exhaustive (ad hoc) criteria set for the evaluation of the CSOs proposals are not a good practice. They discouraged member participation, while the same criteria did not apply to the call for proposals for public bodies.
- Lack of ambition: The commitments made by the Ministry reflect interventions that are already programmed by the organisations and are only indirectly relevant to the values of the Open Governance Platform. Even if they were implemented, they would be no more than baby steps with limited impact. For example, the proposal of the National Transparency Agency’s (NAT) to create a platform for complaints would have had a greater impact if it was accompanied by a commitment from the Ministry of Justice to extend the protection of whistleblowers for complaints related to violations of national law. Also, while the analysis of the NAT’s commitment to lobbying mentions the role of open data and citizen participation by reporting illegal activities, the milestones only include what has already been legislated.
- Confusion between “e” and “open” gov: The commitments of the Department of Digital Governance relate to the creation of communities of practice for Digital Competences and the National Interoperability Framework. Both of these issues relate to electronics, but not – automatically – to Open Government.
- Ignoring proposals coming from the civil society: The Ministry systematically ignored proposals submitted by CSOs. Not only were they not adopted as a basis for discussion and further specification and were not given space to combine with other proposals of public bodies but they did not even receive a reasoned response. We point out that, as Greece’s participation in the OGP develops, it falls short of the expectations of CSOs and the country’s capacities.
Following the work of the Minister of Digital Governance for the Digital Transformation of the Greek Public Services, we are convinced that the current situation can be reversed, if the Minister decides to instill in the Open Government policy the same philosophy, placing citizens at the center.
Finally, we make three specific proposals:
- The Ministry for Digital Governance to give a two-month extension to enable the co-creation process.
- To carry out meetings between CSOs and public bodies with a view to include jointly designed commitments in the NAP, under the responsibility of the Ministry of Education and Culture.
- To include a commitment for the creation of a multilateral forum in the fifth NAP, utilising the tools of the WeOpenGov.
