Forced food insecurity at the Lesvos Closed Controlled Access Centre

16/06/2023

Η Inter Alia μαζί με άλλες 41 οργανώσεις συνυπέγραψαν επιστολή προς τις ελληνικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αιτούμενοι να ενεργήσουν σύμφωνα με τις υποχρεώσεις τους για τη διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της πρόσβασης σε τρόφιμα και νερό.

DATE: Thursday, June 15, 2023

TO: Mr Daniel Esdras, Minister of Migration and Asylum; Mr Emmanuel Logothetis, Special Secretary-General for the Reception of Asylum Seekers; Ms Patrina Paparrigopoulou, Minister of Labour and Social Affairs; Ms Ylva Johansson, EU Commissioner for Home Affairs; Ms Beate Gminder, Deputy Director-General of the European Commission (Task Force Migration Management). CC: Mr Michael Fakhri, UN Special Rapporteur on the right to food; Mr Felipe González Morales, UN Special Rapporteur on the human rights of migrants.

Στις 17 Μαΐου, οι ελληνικές αρχές ανακοίνωσαν ότι από την επόμενη ημέρα δεν θα παρέχεται πλέον φαγητό και νερό σε άτομα εκτός διαδικασίας ασύλου που διαμένουν στο Κλειστό Κέντρο Ελεγχόμενης Πρόσβασης (Κ.Κ.Π.Π.) της Λέσβου. Περίπου 300 άτομα που διαμένουν στο Κ.Κ.Π.Π. θεωρούνται ότι βρίσκονται εκτός διαδικασίας ασύλου (εξαιρουμένων 200 παιδιών που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση). Χωρίς προειδοποίηση ή κατάλληλο σχεδιασμό, οι άνθρωποι αυτοί διατρέχουν άμεσο κίνδυνο επισιτισμού.

Το ελληνικό Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία περί ασύλου και μετανάστευσης μόνο τα άτομα που ζητούν διεθνή προστασία δικαιούνται υλικές συνθήκες υποδοχής, συμπεριλαμβανομένης της τροφής και του νερού.^{Ως μη κυβερνητικές οργανώσεις (στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων) που εργάζονται με ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνηση, θέλουμε να τονίσουμε ότι η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και η πρόσβαση σε τροφή και νερό, ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς, αποτελούν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.} Οι ελληνικές αρχές εξακολουθούν να έχουν την υποχρέωση να διευκολύνουν την πρόσβαση σε τρόφιμα και νερό, ιδίως όταν οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να τα αποκτήσουν οι ίδιοι.

Αναγνωρισμένοι πρόσφυγες-Η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που βρίσκονται στο Κ.Κ.Π.Π. και στους οποίους έχει χορηγηθεί διεθνής προστασία δεν έχουν τρόπο να συντηρηθούν εκτός του κέντρου. Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες αποκόπτονται από τη χρηματική βοήθεια αμέσως μετά τη χορήγηση διεθνούς προστασίας και σύμφωνα με τη νομοθεσία πρέπει να εγκαταλείψουν τα κέντρα υποδοχής εντός 30 ημερών. Οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες, θεωρητικά, θα έπρεπε να λαμβάνουν υποστήριξη για να ενταχθούν στην κοινότητα και να έχουν πρόσβαση σε ορισμένες κοινωνικές παροχές. Στην πράξη, τα γραφειοκρατικά εμπόδια, όπως η έλλειψη πρόσβασης σε άδειες διαμονής, ταξιδιωτικά έγγραφα και προσωρινούς αριθμούς κοινωνικής ασφάλισης, καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την πρόσβαση στην υποστήριξη -ειδικά εντός του χρονικού διαστήματος των 30 ημερών.

Απορριφθέντες αιτούντες άσυλο – Μια άλλη κατηγορία ανθρώπων που στερούνται την παροχή τροφίμων και νερού είναι οι αιτούντες άσυλο των οποίων οι αιτήσεις έχουν απορριφθεί οριστικά. Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει εκείνους των οποίων οι αιτήσεις ασύλου απορρίφθηκαν, αποκλειστικά και μόνο για λόγους παραδεκτού, λόγω του ότι η Ελλάδα θεωρεί την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα. Λόγω των δυσκολιών με τις επιστροφές και του γεγονότος ότι η Τουρκική Δημοκρατία δεν έχει δεχτεί καμία επανεισδοχή από τον Μάρτιο του 2020, οι άνθρωποι αυτοί παραμένουν σε νομική εκκρεμότητα, χωρίς πρόσβαση σε νομικό καθεστώς, δικαιώματα και βασικές υπηρεσίες στην Ελλάδα.

Ευαλοτότητες και παιδιά – Δεν έχουν κοινοποιηθεί εξαιρέσεις για τα άτομα με ευάλωτα σημεία, συμπεριλαμβανομένων των εγκύων ή θηλαζουσών γυναικών, των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων, τα οποία μπορεί να είναι πιο ευάλωτα σε παραβιάσεις δικαιωμάτων. Ορισμένες από αυτές τις ομάδες θα πρέπει επίσης να λάβουν πρόσθετη προστασία του δικαιώματός τους στην τροφή βάσει των διεθνών συνθηκών και προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι αρχές ανέφεραν ότι όλα τα παιδιά κάτω των 18 ετών, ανεξαρτήτως καθεστώτος, θα συνεχίσουν να λαμβάνουν τρόφιμα, αλλά οι ενήλικοι φροντιστές τους όχι. Επιπλέον, τα παιδιά κάτω των 18 ετών ενδέχεται να εξακολουθούν να μην λαμβάνουν τροφή εάν έχουν υποβληθεί σε εσφαλμένη εκτίμηση της ηλικίας τους.

Από τότε που ανακοινώθηκε η επιβολή αυτών των πολιτικών, ομάδες της Κοινωνίας των Πολιτών προσπάθησαν να καλύψουν το κενό που άφησαν οι ελληνικές αρχές, παρέχοντας στα πληγέντα άτομα τρόφιμα και νερό. Ωστόσο, οι περιορισμένοι πόροι των μη κυβερνητικών ομάδων μπορούν να προσφέρουν μόνο μια προσωρινή λύση. Επιπλέον, η ελληνική νομοθεσία για τις ΜΚΟ θέτει ένα πρόσθετο εμπόδιο στην παροχή υπηρεσιών από τις ΜΚΟ σε άτομα εκτός διαδικασίας, ιδίως σε εκείνα που βρίσκονται στα Κ.Κ.Π.Π.

Δυστυχώς, δεν είναι η πρώτη φορά που μεγάλος αριθμός ανθρώπων αντιμετωπίζει επισιτιστική ανασφάλεια. Τον Οκτώβριο του 2021, σχεδόν το 60% των κατοίκων της υποδοχής μεταναστών στην ηπειρωτική Ελλάδα είχαν χάσει την πρόσβαση σε επαρκή τρόφιμα και νερό, προκαλώντας σοβαρή δυσφορία και θέτοντας τις ομάδες κινδύνου σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο. Έκτοτε, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν επανειλημμένα κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για την επισιτιστική ανασφάλεια μεταξύ των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο στην ηπειρωτική Ελλάδα. ^Ωστόσο, για άλλη μια φορά, οι ελληνικές αρχές αξιοποιούν την επισιτιστική ανασφάλεια για να αναγκάσουν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν το Κ.Κ.Π.Π. και τη Λέσβο.

Με επιστολή της 7ης Δεκεμβρίου 2021, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, Ylva Johannson, επισήμανε ότι “η Επιτροπή της ΕΕ έχει επανειλημμένα καλέσει τις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι όλα τα άτομα, ιδίως τα ευάλωτα, λαμβάνουν βασικά μέσα διαβίωσης, ιδίως τρόφιμα [.]”. Προκειμένου να διασφαλιστούν η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα βασικά δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε τροφή και νερό, 42 οργανώσεις καλούν τις ελληνικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβούν άμεσα:

Να διασφαλιστεί ότι όλοι όσοι ζουν στις εγκαταστάσεις υποδοχής, συμπεριλαμβανομένου του Κ.Κ.Π.Π. Λέσβου, έχουν πρόσβαση σε επαρκή τροφή και νερό, ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς -μέχρι να πραγματοποιηθεί προσεκτική αξιολόγηση για να διαπιστωθεί αν οι πληγείσες ομάδες έχουν επαρκή μέσα για να εξασφαλίσουν τη διαβίωση και την υγεία τους.
Να εγγυηθεί ότι υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις για την προστασία των ατόμων με ευαλωτότητες και των παιδιών εκτός της διαδικασίας ασύλου από την επισιτιστική ανασφάλεια.
Επανεκτίμηση και παράταση του χρόνου που αναγνωρίζεται στους πρόσφυγες τόσο για την παραμονή τους εντός των εγκαταστάσεων υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων των ΚΥΤ, όσο και για την πρόσβαση σε υλικές συνθήκες υποδοχής, ώστε να έχουν εύλογο χρόνο για να έχουν πρόσβαση σε υποστήριξη ένταξης, να βρουν επαρκή στέγαση και απασχόληση και να αυξήσουν τις πιθανότητες αυτάρκειας.
Αναγνώριση ότι η επισιτιστική ανασφάλεια συνδέεται άμεσα με τη στεγαστική ανασφάλεια, την αδυναμία πρόσβασης σε κοινωνική στήριξη και την αναποτελεσματική υποστήριξη της ένταξης.

με την υποστηρίξη των: